Lidija Cvetić: „Žensko telo u nadrealističkoj fotografiji i filmu“
(Banatski kulturni centar, Novo Miloševo, 2017)
Mlada naučnica
i doktorka teorije umetnosti i medija Lidija Cvetić (ali i diplomirana glumica)
svojom iscrpnom doktorskom disertacijom, a sada i rukopisom knjige „Žensko telo
u nadrealističkoj fotografiji i filmu“ duboko i temeljno zadire u složenu problematiku
vizuelne reprezentacije i percepcije ženskog tela u medijima filma i
fotografije nadrealizma, ali kasnijih nadrealističkih praksi, koristeći
najaktuelnije teorijske pristupe, naučnu aparaturu uz bogatu literaturu i mnoštvo
vizuelnih priloga.
Ovu specifičnu temu autorka veoma detaljno, kroz
veliki broj primera, stručno i naučno validno preispituje, demistifikuje i nudi
drugačije poglede i rešenja.
Novo interdisciplinarno sagledavanje nadrealnog u 21. veku
autorka prepoznaje kao neophodno i nudi nam ga ne libeći se i ne žaleći truda
da zadre i što dublje i što šire u razotkrivanju pozicije ženskog tela ili
Ženskog u kontekstu umetnosti, teorije umetnosti, društva, ali psihologije pojedinca.
Autorka novo čitanje vizuelne reprezentacije i objektfikacije ženskog tela u
nadrealističkim praksama, koje traju zapravo mnogo duže od samog pravca tj. do
današnjeg trenutka, obrađuje kroz tri velike grupe teorija: teorijska psihoanaliza,
feminističke teorije i posthumanističke teorije.
Autorka nam govori o radikalnoj „feminizaciji
umetnosti“ putem nadrealističke prakse koja postavlja i pitanje promene medija
u kojima se pojavljuje ali i pitanje samog problema odnosa prema ženi kao Drugom zbog erotične funkciji ženskog
tela u kontekstu patrijarhalne kulture.
Autorka svoju analitičku liniju između složenog odnosa
poetike nadrealizma i teorije fotografije i drugih disciplina postavlja na
relaciji telo-umetnost-društvo.
Veoma složenom analizom ona dolazi do zaključka (koji
je, kako sama kaže, prevazišao njene početne ciljeve i hipoteze istraživanja) –
da je vizuelizacijm žensko telo kroz nadrealizam vremenom došlo, oslobađajući
se kulture patrijarhata, do novih vrednosti: androginosti, polimorfnosti i
hibridnosti tela.
Autorka ne samo da se bavi problemom objektifikacije ženskog
tela u umetnosti kroz različite uglove teorijskog istraživanja, ona kroz svoju
specifičnu temu postavlja na svojstven način pitanje žene uopšte u 20. i 21.
veku, u širem društvenom kontekstu. Umetnost u kojoj se ogleda društvo, u ovom
slučaju oslikava problem žene ili Ženskog u odnosu na patrijarhalne obrasce i vrhunac
njihove krize i transformacija čiji smo svedoci.
Pored toga, reprezentacija ženskog tela, danas, u medijima
i svakodnevnom životu, dostigla je stanje ne samo sveprisutnosti već i sredstva
za manipulaciju. Ova studija razotkriva i demistifikuje mehanizme recepcije
vizuelne predstave ženskog tela značajne ne samo za umetnost, već upravo i za
medije i svakodnevni život i predstavlja jedan primer par excellence kako se aktuelno pitanje „upotrebe/zlupotrebe“
vizuelne predstave ženskog tela dubinski, kroz istorijski kontekst 20. veka ali
i pojava u savremenoj umetnosti, može analizirati kroz temu nadrealističke
poetike u filmu i fotografiji.
Dr Lidija Cvetić nas vodi ka razmišljanju o svojevrsnom
oslobađanju subjekta današnjice, na koncu ne samo ženskog, naslaga obrazaca iz
prošlosti ali i ponuđenih šizoidnih stanja i predstava postmedijske sadašnjosti
kako bismo, kako autorka navodi, težili „nastajanju jednog novog, manje
represivnog društva, što je uostalom bio i nadrealistički san o stvarnosti.“
Zbog stručnog, naučnog i temeljnog pristupa, izuzetno širokog
polja sagledavanja problema do sada neobrađenog na ovakav način, njegove
aktuelnosti i ponuđenih odgovora potrebnih u sadašnjem trenutku umetnosti i društva,
preporučujem ovaj izuzetni rukopis za objavljivanje.
Msr Senka Vlahović
